Ryzyko walutowe to ryzyko poniesienia straty z tytułu zmian kursów walutowych, generowane przez utrzymywanie otwartych pozycji walutowych w poszczególnych walutach.
Celem zarządzania ryzykiem walutowym jest ograniczanie ewentualnych strat z tytułu zmian kursów walut do akceptowalnego poziomu poprzez odpowiednie kształtowanie struktury walutowej pozycji bilansowych oraz pozabilansowych.
55.1. Pomiar ryzyka walutowego
Do pomiaru ryzyka walutowego stosowany jest w Banku model wartości zagrożonej (VaR) oraz testy warunków skrajnych.
Wartość zagrożona (VaR) definiowana jest jako potencjalna wartość straty wynikająca z utrzymywanych pozycji walutowych oraz zmienności kursów walut, przy założonym poziomie prawdopodobieństwa i z uwzględnieniem korelacji między czynnikami ryzyka.
Testy warunków skrajnych (stress-testing i crash-testing) służą do oszacowania potencjalnej straty z zajętych pozycji walutowych w przypadku wystąpienia nadzwyczajnej sytuacji na rynku walutowym, która nie jest standardowo opisana za pomocą miar statystycznych. W Banku stosowane są dwa rodzaje scenariuszy:
- scenariusze hipotetyczne – w których przyjmuje się hipotetyczną aprecjację lub deprecjację kursów walutowych (20-procentową oraz 50-procentową),
- scenariusze historyczne – scenariusze zachowań kursów walutowych zaobserwowane w przeszłości.
55.2. Prognozowanie i monitorowanie ryzyka walutowego
VaR Banku oraz analizę stress-testową narażenia Grupy Kapitałowej na ryzyko walutowe, łącznie dla wszystkich walut przedstawia poniższa tabela:
Nazwa miary wrażliwości | 31.12.2014 | 31.12.2013 |
---|---|---|
VaR 10 - dniowy przy poziomie ufności 99% (tys. PLN)* | 6.230 | 2.443 |
Zmiana kursów WAL/PLN o 20% (tys. PLN) (test warunków skrajnych)** | 28.609 | 21.428 |
* Biorąc pod uwagę charakter prowadzonej działalności pozostałych Spółek Grupy Kapitałowej generujących istotne ryzyko walutowe oraz specyfikę rynku, na którym działają, Bank nie wyznacza skonsolidowanej miary wrażliwości VaR. Spółki te wykorzystują własne miary ryzyka do zarządzania ryzykiem walutowym. Miarę VaR 10-dniowy stosuje KREDOBANK SA, jej wartość na dzień 31 grudnia 2014 roku wyniosła ok. 3 663 tysięcy PLN, a na dzień 31 grudnia 2013 roku ok. 906 tysięcy PLN.
** W tabeli zaprezentowano wartość najbardziej niekorzystnego testu warunków skrajnych spośród scenariuszy: aprecjacja PLN o 20% oraz deprecjacja PLN o 20%.
Wielkość pozycji walutowych w Grupie Kapitałowej prezentuje poniższa tabela:
Pozycja walutowa | 31.12.2014 | 31.12.2013 |
---|---|---|
EUR | (216.994) | 13.010 |
USD | (113.960) | 79.507 |
CHF | (36.566) | 6.526 |
GBP | 5.009 | 3.673 |
Pozostałe (Globalna Netto) | 214.752 | 6.020 |
Wielkość pozycji walutowych jest kluczowym (poza zmiennościami kursów walutowych) czynnikiem determinującym poziom ryzyka walutowego, na jakie narażona jest Grupa Kapitałowa. Na poziom pozycji walutowych wpływają wszystkie transakcje walutowe, jakie zostają zawarte, bilansowe i pozabilansowe. Narażenie Banku na ryzyko walutowe jest niskie (w odniesieniu do funduszy własnych VaR 10-dniowy dla pozycji walutowej Banku na dzień 31 grudnia 2014 roku wynosił ok. 0,03%).
55.3. Struktura walutowa
Poniższe tabele przedstawiają zaangażowanie walutowe w podziale na poszczególne rodzaje aktywów, zobowiązań i zobowiązań pozabilansowych:
Waluta w przeliczeniu na PLN – 31.12.2014 | |||||
---|---|---|---|---|---|
PLN | EUR | CHF | Inne | Razem | |
Kasa, środki w Banku Centralnym | 10.724.759 | 492.047 | 70.260 | 451.305 | 11.738.371 |
Należności od banków | 294.737 | 1.255.349 | 62.229 | 874.482 | 2.486.797 |
Kredyty i pożyczki udzielone klientom | 140.063.419 | 13.660.027 | 30.954.027 | 2.842.388 | 187.519.861 |
Papiery wartościowe | 38.635.005 | 933.402 | - | 721.119 | 40.289.526 |
Aktywa trwałe | 11.712.203 | - | - | - | 11.712.203 |
Inne aktywa i pochodne instrumenty finansowe | 7.727.158 | 397.235 | 64.329 | 551.218 | 8.739.940 |
Suma aktywów (brutto) | 209.157.281 | 16.738.060 | 31.150.845 | 5.440.512 | 262.486.698 |
Umorzenie/Odpisy z tytułu utraty wartości | (12.228.945) | (223.357) | (836.056) | (497.751) | (13.786.109) |
Suma aktywów (netto) | 196.928.336 | 16.514.703 | 30.314.789 | 4.942.761 | 248.700.589 |
Zobowiązania wobec Banku Centralnego | 4.427 | - | - | - | 4.427 |
Zobowiązania wobec banków | 2.241.032 | 2.774.653 | 14.348.416 | 30.381 | 19.394.482 |
Zobowiązania wobec klientów | 158.613.283 | 8.318.970 | 2.258.841 | 5.195.672 | 174.386.766 |
Zobowiązania z tytułu działalności ubezpieczeniowej | 2.675.833 | 3.785 | - | 104 | 2.679.722 |
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych | 1.268.242 | 5.818.661 | 2.671.536 | 3.542.171 | 13.300.610 |
Zobowiązania podporządkowane | 1.619.833 | - | 794.152 | - | 2.413.985 |
Rezerwy | 308.453 | 9.371 | 818 | 5.196 | 323.838 |
Inne zobowiązania i pochodne instrumenty oraz rezerwa na podatek odroczony |
7.404.604 | 486.278 | 532.569 | 157.757 | 8.581.208 |
Kapitały własne | 27.615.551 | - | - | - | 27.615.551 |
Suma zobowiązań i kapitałów własnych | 201.751.258 | 17.411.718 | 20.606.332 | 8.931.281 | 248.700.589 |
Udzielone zobowiązania pozabilansowe | 44.498.418 | 4.434.096 | 119.891 | 3.820.227 | 52.872.632 |
Waluta w przeliczeniu na PLN – 31.12.2013 | |||||
---|---|---|---|---|---|
PLN | EUR | CHF | Inne | Razem | |
Kasa, środki w Banku Centralnym | 6.359.564 | 581.510 | 39.657 | 265.389 | 7.246.120 |
Należności od banków | 805.314 | 574.672 | 13.862 | 528.176 | 1.922.024 |
Kredyty i pożyczki udzielone klientom | 125.394.275 | 8.444.323 | 19.931.944 | 2.503.500 | 156.274.042 |
Papiery wartościowe | 29.365.544 | 145.846 | - | 317.785 | 29.829.175 |
Aktywa trwałe | 9.973.096 | - | - | - | 9.973.096 |
Inne aktywa i pochodne instrumenty finansowe | 5.333.488 | 255.297 | 27.576 | 482.956 | 6.099.317 |
Suma aktywów (brutto) | 177.231.281 | 10.001.648 | 20.013.039 | 4.097.806 | 211.343.774 |
Umorzenie/Odpisy z tytułu utraty wartości | (10.570.899) | (173.928) | (614.275) | (753.562) | (12.112.664) |
Suma aktywów (netto) | 166.660.382 | 9.827.720 | 19.398.764 | 3.344.244 | 199.231.110 |
Zobowiązania wobec Banku Centralnego | 4.065 | - | - | - | 4.065 |
Zobowiązania wobec banków | 1.256.472 | 811.344 | 1.389.847 | 289.674 | 3.747.337 |
Zobowiązania wobec klientów | 139.590.140 | 6.495.989 | 1.430.741 | 4.387.311 | 151.904.181 |
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych | 1.422.185 | 3.538.895 | 2.545.438 | 3.039.928 | 10.546.446 |
Zobowiązania podporządkowane | 1.620.857 | - | - | - | 1.620.857 |
Rezerwy | 306.107 | 9.107 | 467 | 5.189 | 320.870 |
Inne zobowiązania i pochodne instrumenty oraz rezerwa na podatek odroczony |
5.558.145 | 259.237 | 1.471 | 114.176 | 5.933.029 |
Kapitały własne | 25.154.325 | - | - | - | 25.154.325 |
Suma zobowiązań i kapitałów własnych | 174.912.296 | 11.114.572 | 5.367.964 | 7.836.278 | 199.231.110 |
Udzielone zobowiązania pozabilansowe | 39.453.333 | 3.101.545 | 88.784 | 1.954.118 | 44.597.780 |
55.4. Raportowanie ryzyka walutowego
W Banku opracowywane są raporty dotyczące ryzyka walutowego w trybie dziennym, tygodniowym, miesięcznym oraz kwartalnym, przy czym raporty kwartalne dotyczą także Grupy Kapitałowej. Raporty zawierają informacje o ekspozycji na ryzyko walutowe oraz informacje na temat wykorzystania limitów na to ryzyko.
55.5. Działania zarządcze dotyczące ryzyka walutowego
Głównymi narzędziami zarządzania ryzykiem walutowym w Grupie Kapitałowej są:
- procedury dotyczące zarządzania ryzykiem walutowym,
- limity i wartości progowe na ryzyko walutowe,
- określenie dopuszczalnych typów transakcji walutowych oraz stosowanych w tych transakcjach kursów walutowych.
W Grupie Kapitałowej zostały ustanowione limity i wartości progowe na ryzyko walutowe m.in. na: pozycje walutowe, wartość zagrożoną obliczaną w horyzoncie 10-dniowym oraz stratę dzienną na rynku walutowym.
Metody zarządzania ryzykiem walutowym w spółkach zależnych Grupy Kapitałowej określają przepisy wewnętrzne, wprowadzane przez spółki, dla których miary ryzyka walutowego osiągają znaczącą wartość. Przepisy te opracowywane są po zasięgnięciu opinii Banku i z uwzględnieniem rekomendacji kierowanych do spółek przez Bank.