55. Zarządzanie ryzykiem walutowym

Ryzyko walutowe to ryzyko poniesienia straty z tytułu zmian kursów walutowych, generowane przez utrzymywanie otwartych pozycji walutowych w poszczególnych walutach.

Celem zarządzania ryzykiem walutowym jest ograniczanie ewentualnych strat z tytułu zmian kursów walut do akceptowalnego poziomu poprzez odpowiednie kształtowanie struktury walutowej pozycji bilansowych oraz pozabilansowych.

55.1. Pomiar ryzyka walutowego

Do pomiaru ryzyka walutowego stosowany jest w Banku model wartości zagrożonej (VaR) oraz testy warunków skrajnych.

Wartość zagrożona (VaR) definiowana jest jako potencjalna wartość straty wynikająca z utrzymywanych pozycji walutowych oraz zmienności kursów walut, przy założonym poziomie prawdopodobieństwa i z uwzględnieniem korelacji między czynnikami ryzyka.

Testy warunków skrajnych (stress-testing i crash-testing) służą do oszacowania potencjalnej straty z zajętych pozycji walutowych w przypadku wystąpienia nadzwyczajnej sytuacji na rynku walutowym, która nie jest standardowo opisana za pomocą miar statystycznych. W Banku stosowane są dwa rodzaje scenariuszy:

  1. scenariusze hipotetyczne – w których przyjmuje się hipotetyczną aprecjację lub deprecjację kursów walutowych (20-procentową oraz 50-procentową),
  2. scenariusze historyczne – scenariusze zachowań kursów walutowych zaobserwowane w przeszłości.

55.2. Prognozowanie i monitorowanie ryzyka walutowego

VaR Banku oraz analizę stress-testową narażenia Grupy Kapitałowej na ryzyko walutowe, łącznie dla wszystkich walut przedstawia poniższa tabela:

Nazwa miary wrażliwości31.12.201431.12.2013
VaR 10 - dniowy przy poziomie ufności 99% (tys. PLN)*          6.230 2.443
Zmiana kursów WAL/PLN o 20% (tys. PLN) (test warunków skrajnych)**        28.609 21.428

*   Biorąc pod uwagę charakter prowadzonej działalności pozostałych Spółek Grupy Kapitałowej generujących istotne ryzyko walutowe oraz specyfikę rynku, na którym działają, Bank nie wyznacza skonsolidowanej miary wrażliwości VaR. Spółki te wykorzystują własne miary ryzyka do zarządzania ryzykiem walutowym. Miarę VaR 10-dniowy stosuje KREDOBANK SA, jej wartość na dzień 31 grudnia 2014 roku wyniosła ok. 3 663 tysięcy PLN, a na dzień 31 grudnia 2013 roku ok. 906 tysięcy PLN.
** W tabeli zaprezentowano wartość najbardziej niekorzystnego testu warunków skrajnych spośród scenariuszy: aprecjacja PLN o 20% oraz deprecjacja PLN o 20%.

Wielkość pozycji walutowych w Grupie Kapitałowej prezentuje poniższa tabela:

Pozycja walutowa31.12.201431.12.2013
EUR (216.994) 13.010
USD (113.960) 79.507
CHF (36.566) 6.526
GBP 5.009 3.673
Pozostałe (Globalna Netto) 214.752 6.020

Wielkość pozycji walutowych jest kluczowym (poza zmiennościami kursów walutowych) czynnikiem determinującym poziom ryzyka walutowego, na jakie narażona jest Grupa Kapitałowa. Na poziom pozycji walutowych wpływają wszystkie transakcje walutowe, jakie zostają zawarte, bilansowe i pozabilansowe. Narażenie Banku na ryzyko walutowe jest niskie (w odniesieniu do funduszy własnych VaR 10-dniowy dla pozycji walutowej Banku na dzień 31 grudnia 2014 roku wynosił ok. 0,03%).

55.3. Struktura walutowa

Poniższe tabele przedstawiają zaangażowanie walutowe w podziale na poszczególne rodzaje aktywów, zobowiązań i zobowiązań pozabilansowych:

Waluta w przeliczeniu na PLN – 31.12.2014
PLNEURCHFInneRazem
Kasa, środki w Banku Centralnym 10.724.759 492.047 70.260 451.305 11.738.371
Należności od banków 294.737 1.255.349 62.229 874.482 2.486.797
Kredyty i pożyczki udzielone klientom 140.063.419 13.660.027 30.954.027 2.842.388 187.519.861
Papiery wartościowe 38.635.005 933.402 - 721.119 40.289.526
Aktywa trwałe 11.712.203 - - - 11.712.203
Inne aktywa i pochodne instrumenty finansowe 7.727.158 397.235 64.329 551.218 8.739.940
Suma aktywów (brutto) 209.157.281 16.738.060 31.150.845 5.440.512 262.486.698
Umorzenie/Odpisy z tytułu utraty wartości (12.228.945) (223.357) (836.056) (497.751) (13.786.109)
Suma aktywów (netto) 196.928.336 16.514.703 30.314.789 4.942.761 248.700.589
Zobowiązania wobec Banku Centralnego 4.427 - - - 4.427
Zobowiązania wobec banków 2.241.032 2.774.653 14.348.416 30.381 19.394.482
Zobowiązania wobec klientów 158.613.283 8.318.970 2.258.841 5.195.672 174.386.766
Zobowiązania z tytułu działalności ubezpieczeniowej 2.675.833 3.785 - 104 2.679.722
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych 1.268.242 5.818.661 2.671.536 3.542.171 13.300.610
Zobowiązania podporządkowane 1.619.833 - 794.152 - 2.413.985
Rezerwy 308.453 9.371 818 5.196 323.838
Inne zobowiązania i pochodne instrumenty
oraz rezerwa na podatek odroczony
7.404.604 486.278 532.569 157.757 8.581.208
Kapitały własne 27.615.551 - - - 27.615.551
Suma zobowiązań i kapitałów własnych 201.751.258 17.411.718 20.606.332 8.931.281 248.700.589
Udzielone zobowiązania pozabilansowe 44.498.418 4.434.096 119.891 3.820.227 52.872.632

Waluta w przeliczeniu na PLN – 31.12.2013
PLNEURCHFInneRazem
Kasa, środki w Banku Centralnym 6.359.564 581.510 39.657 265.389 7.246.120
Należności od banków 805.314 574.672 13.862 528.176 1.922.024
Kredyty i pożyczki udzielone klientom 125.394.275 8.444.323 19.931.944 2.503.500 156.274.042
Papiery wartościowe 29.365.544 145.846 - 317.785 29.829.175
Aktywa trwałe 9.973.096 - - - 9.973.096
Inne aktywa i pochodne instrumenty finansowe 5.333.488 255.297 27.576 482.956 6.099.317
Suma aktywów (brutto) 177.231.281 10.001.648 20.013.039 4.097.806 211.343.774
Umorzenie/Odpisy z tytułu utraty wartości (10.570.899) (173.928) (614.275) (753.562) (12.112.664)
Suma aktywów (netto) 166.660.382 9.827.720 19.398.764 3.344.244 199.231.110
Zobowiązania wobec Banku Centralnego 4.065 - - - 4.065
Zobowiązania wobec banków 1.256.472 811.344 1.389.847 289.674 3.747.337
Zobowiązania wobec klientów 139.590.140 6.495.989 1.430.741 4.387.311 151.904.181
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych 1.422.185 3.538.895 2.545.438 3.039.928 10.546.446
Zobowiązania podporządkowane 1.620.857 - - - 1.620.857
Rezerwy 306.107 9.107 467 5.189 320.870
Inne zobowiązania i pochodne instrumenty
oraz rezerwa na podatek odroczony
5.558.145 259.237 1.471 114.176 5.933.029
Kapitały własne 25.154.325 - - - 25.154.325
Suma zobowiązań i kapitałów własnych 174.912.296 11.114.572 5.367.964 7.836.278 199.231.110
Udzielone zobowiązania pozabilansowe 39.453.333 3.101.545 88.784 1.954.118 44.597.780

55.4. Raportowanie ryzyka walutowego

W Banku opracowywane są raporty dotyczące ryzyka walutowego w trybie dziennym, tygodniowym, miesięcznym oraz kwartalnym, przy czym raporty kwartalne dotyczą także Grupy Kapitałowej. Raporty zawierają informacje o ekspozycji na ryzyko walutowe oraz informacje na temat wykorzystania limitów na to ryzyko.

55.5. Działania zarządcze dotyczące ryzyka walutowego

Głównymi narzędziami zarządzania ryzykiem walutowym w Grupie Kapitałowej są:

  • procedury dotyczące zarządzania ryzykiem walutowym,
  • limity i wartości progowe na ryzyko walutowe,
  • określenie dopuszczalnych typów transakcji walutowych oraz stosowanych w tych transakcjach kursów walutowych.

W Grupie Kapitałowej zostały ustanowione limity i wartości progowe na ryzyko walutowe m.in. na: pozycje walutowe, wartość zagrożoną obliczaną w horyzoncie 10-dniowym oraz stratę dzienną na rynku walutowym.

Metody zarządzania ryzykiem walutowym w spółkach zależnych Grupy Kapitałowej określają przepisy wewnętrzne, wprowadzane przez spółki, dla których miary ryzyka walutowego osiągają znaczącą wartość. Przepisy te opracowywane są po zasięgnięciu opinii Banku i z uwzględnieniem rekomendacji kierowanych do spółek przez Bank.